Οι επιπτώσεις των δασμών στις ελληνικές εξαγωγές
Η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις εξαιτίας των δασμών που επιβλήθηκαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες, συγκεκριμένα από την κυβέρνηση Τραμπ, στις εισαγωγές από διάφορες χώρες. Αυτές οι εξελίξεις έχουν προκαλέσει σημαντικό προβληματισμό σχετικά με την πορεία των ελληνικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ και τις πιθανές επιπτώσεις στην ελληνική οικονομία στο σύνολό της.
Μέχρι σήμερα, οι κρατικές αρχές, οι επιχειρηματίες και οι εμπλεκόμενοι φορείς δεν έχουν επαρκώς αξιολογήσει τη σωρεία των επιπτώσεων. Υπάρχει ζωηρός διάλογος σχετικά με το ποια κλάδια θα πλήττονται περισσότερο και ποια θα είναι η συνολική επιβάρυνση για την ελληνική οικονομία. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι εκτιμήσεις είναι μάλλον ενθαρρυντικές, καθώς οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αποτελούν μόλις το 4,8% των συνολικών ελληνικών εξαγωγών.
Οι έμμεσες επιπτώσεις από την επιβράδυνση των ευρωπαϊκών οικονομιών λόγω των δασμών είναι λιγότερο προβλέψιμες. Οι επιπτώσεις αυτές θα αγγίξουν και τον τουριστικό τομέα, ο οποίος αναμφίβολα θα επηρεαστεί από την γενικότερη επιδείνωση του οικονομικού κλίματος και από την αναμενόμενη επιβράδυνση της ανάπτυξης στις ΗΠΑ και σε διεθνές επίπεδο.
Εκτιμήσεις και στατιστικά στοιχεία
Ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων εκτιμά ότι οι επιπτώσεις της δασμολογικής πολιτικής στις ελληνικές αγορές θα είναι περιορισμένες και δεν αναμένονται σημαντικές βλάβες στην οικονομία. Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΟΒΕ, το 2024 οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ ανέρχονται σε €2,41 δισ., καταγράφοντας αύξηση 13,9% σε σύγκριση με το 2023. Περίπου το 1% του ΑΕΠ της Ελλάδας προέρχεται από τις εξαγωγές αυτές, γεγονός που υποδηλώνει ότι η εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από την αμερικανική αγορά είναι περιορισμένη.
Αν και αναμένονται αρνητικές επιπτώσεις, η γενικότερη εικόνα φαίνεται να είναι θετική για τις ελληνικές εξαγωγές. Σημαντικός τομέας είναι αυτός των τροφίμων και ποτών, ο οποίος κατέχει το 30,6% των εξαγωγών προς τις ΗΠΑ, ακολουθούμενος από τα πετρελαιοειδή με 22,8% και τα βιομηχανικά προϊόντα με 16,5%.
Σημαντικοί τομείς και προϊόντα
Η αμερικανική αγορά είναι καθοριστικής σημασίας για τις ελληνικές εξαγωγές ελαιολάδου, καθώς το 2024 οι εξαγωγές ελληνικών ελαιών προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε €201,6 εκατ., αντιπροσωπεύοντας το 26% των συνολικών εξαγωγών ελιάς, οι οποίες ανέρχονται σε €761 εκατ. Μάλιστα, οι εξαγωγές αυτών των προϊόντων σημείωσαν αύξηση 39,1% πέρυσι, γεγονός που υπογραμμίζει τόσο την αυξανόμενη ζήτηση όσο και την ισχυρή παρουσία τους στην αμερικανική αγορά. Οι ελιές κατέχουν το 27,4% των συνολικών εξαγωγών τροφίμων και ποτών προς την Αμερική, προβάλλοντας τη σημασία τους στο διεθνές εμπόριο.
Εξίσου σημαντικός είναι και ο κλάδος του αλουμινίου, ο οποίος επηρεάζεται άμεσα από την επιβολή δασμών. Το 2024, οι εξαγωγές αλουμινίου και χάλυβα προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε €201,7 εκατ., γεγονός που καθιστά αυτόν τον τομέα πολύ σημαντικό για την ελληνική οικονομία.
Έμμεσες επιπτώσεις και προοπτικές
Είναι σημαντικό να μην υποτιμήσουμε τις έμμεσες επιπτώσεις στους ελληνικούς εξαγωγικούς τομείς από τους δασμούς σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτοί οι δασμοί μπορεί να επηρεάσουν θεμελιωδώς τις οικονομίες των κρατών-μελών και την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών. Όπως επισημαίνεται από το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, οι ελληνικές εξαγωγές ενδιάμεσων προϊόντων προς την ΕΕ ενδέχεται να δεχτούν πλήγμα από τη νέα δασμολογική πολιτική της Αμερικής, ενισχύοντας τις αρνητικές συνέπειες για την εξαγωγική μας δραστηριότητα.
Η δυναμική του ελληνικού εξαγωγικού τομέα θα απαιτήσει προσεκτική παρακολούθηση και στρατηγικές προσαρμογής στις αλλαγές που ενδέχεται να προκύψουν από τις διεθνείς εξελίξεις. Μια συντονισμένη προσέγγιση μπορεί να συμβάλει στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων και στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών προϊόντων στη διεθνή αγορά.